Nie każda suwmiarka jest taka sama. Zrozumienie różnic w ich budowie i funkcjach to pierwszy krok do perfekcyjnych pomiarów. Sprawdź dostępne rodzaje i poznaj ich wszechstronne zastosowania.
Spis treści
Czym jest suwmiarka i jakie są jej główne funkcje?
Suwmiarki to jednej z najważniejszych narzędzi stosowanych w technice pomiarowej. Umożliwiają dokładne mierzenie wymiarów różnych przedmiotów, zazwyczaj z dokładnością sięgającą nawet setnych części milimetra.
Zakres pomiarowy zależy od zastosowanego modelu. U większości producentów wynosi od 150 mm do 2 m. Są jednak firmy, które wyspecjalizowały się w długich suwmiarkach. Zaliczamy do nich np. włoską firmę DEMM Calibri, która produkuje suwmiarki o zakresie pomiarowym do 5 m.
Cztery główne funkcje suwmiarki
- Pomiar wymiarów zewnętrznych – wykonywany przy pomocy szerokich, zewnętrznych szczęk, którymi należy objąć mierzony element, aby określić jego średnicę lub szerokość.
- Pomiar wymiarów wewnętrznych – wąskie, wewnętrzne szczęki mierzą średnicę otworów, tulei lub odległości wewnętrznych.
- Pomiar głębokości – za pomocą wysuwanego pręta (głębokościomierza) można sprawdzić głębokość otworów, rowków czy gniazd.
- Pomiar wysokości – suwmiarka mierzy wysokość elementu, np. stopnia lub wypustki, poprzez przyłożenie „głowy” przyrządu do jednej powierzchni, a następnie przesunięcie suwaka w taki sposób, aby obie szczęki zetknęły się z górną i dolną krawędzią obiektu, dociskając go do powierzchni do drugiej.
Podział suwmiarek ze względu na sposób odczytu
W naszej ofercie znajdziesz trzy podstawowe rodzaje suwmiarek, które różnią się przede wszystkim sposobem odczytu wyników pomiaru, czyli mechanizmem pozwalającym przekształcić fizyczne ustawienie szczęk suwmiarki w czytelny wynik.
W tradycyjnych suwmiarkach odczyt realizowany jest za pomocą noniusza. W bardziej zaawansowanych technologicznie urządzeniach pomiar prezentowany jest na tarczy zegarowej lub cyfrowym wyświetlaczu. Czym wyróżnia się każdy z tych modeli?
Suwmiarka noniuszowa – budowa, działanie i precyzja odczytu
Suwmiarka z noniuszem to narzędzie pomiarowe o solidnej konstrukcji, wykorzystywane przeważnie w warsztatach i na produkcji. Składa się z:
- Prowadnicy z podziałką na suwmiarce – to nieruchoma część narzędzia, z jednej strony tworząca stałą szczękę, a z drugiej lineał z naniesionym noniuszem milimetrowym.
- Ruchomego suwaka z noniuszem – przesuwna część suwmiarki, tworząca drugą szczękę oraz zawierająca skalę noniusza, czyli dodatkową podziałkę umożliwiającą odczyt wartości cząstkowych.
- Szczęk – służą do pomiaru wymiarów zewnętrznych i wewnętrznych.
- Głębokościomierza (występuje w niektórych modelach) – jest to wysuwana część służąco do pomiaru głębokości otworów i rowków.
- Wysówki głębokościomierza – może mieć przekrój prostokątny lub okrągły.
- Śruby blokującej – pozwala unieruchomić suwak w wybranej pozycji, co ułatwia dokładny odczyt i zapis pomiaru.
Noniusz i jego skala – jak działa i jak przekłada się na wartość pomiaru?
Dodatkowe podziałki, znane jako noniusz służą do zwiększenia rozdzielczości odczytu pomiaru. Jest to drobna, przesuwna skala umieszczona na suwaku, która pozwala odczytać cząstkoweczęści milimetra. W trakcie pomiaru porównuje się pozycję podziałek noniusza z główną nieruchomą skalą suwmiarki. Miejsce, w którym linie obu skal pokrywają się idealnie, daje dokładną wartość pomiaru.
Dzięki dopasowaniu kresek noniusza suwmiarki do skali głównej można uzyskać bardzo precyzyjny pomiar, zwykle z rozdzielczością 0,1 mm, 0,05 mm lub 0,02 mm.
Jak odczytać pomiar?
- Umieść przedmiot między szczękami, przesuwając suwak aż do zetknięcia z krawędzią.
- Następnie sprawdź pozycję zera na noniuszu względem skali głównej – to wartość w pełnych milimetrach.
- Gdy już to zrobisz, znajdź pierwszą kreskę noniusza, która pokrywa się ze skalą główną, aby odczytać wartość ułamkową.
- Dodaj ją do pełnych milimetrów, aby otrzymać dokładny wymiar.
Precyzja odczytu zależy od podziałki noniusza. Im więcej działek mieści się na 10 lub 20 działkach skali głównej, tym dokładniejszy wynik pomiaru.
Suwmiarka zegarowa – mechanizm, przebieg pomiaru i możliwe źródła błędów
Mimo że suwmiarka zegarowa powoli odchodzi do lamusa, warto zrozumieć jak działa, przyjrzeć się jej budowie i mechanizmowi. Narzędzie to składa się z prowadnicy z wbudowaną listwą zębatą i naniesioną podziałką oraz ruchomego suwaka przesuwanego wzdłuż tej prowadnicy, w którym znajduje się mechanizm zegarowy.
Ruch suwaka wzdłuż listwy przenoszony jest przez przekładnię zębatą do zegara. Wskazówka porusza się po skali, pokazując wartości pomiaru z rozdzielczością do 0,01 lub 0,02 mm. Dzięki temu użytkownik może wygodnie odczytać nawet najmniejsze różnice wymiarów, bez konieczności posługiwania się klasycznym noniuszem.
Mimo wysokiej precyzji, wyniki pomiarów suwmiarką zegarową mogą być obarczone drobnymi błędami. Najczęstsze przyczyny ich występowania to:
- zbyt mocne lub zbyt słabe dociśnięcie szczęk,
- zabrudzenia lub nierówności na powierzchni mierzonego elementu,
- niewłaściwe ułożenie suwmiarki względem komponentu,
- nieprawidłowy odczyt wartości z tarczy.
Aby uniknąć błędów pomiarowych, warto dbać o czystość narzędzia oraz jego regularną kalibrację.
Suwmiarka elektroniczna – budowa, sposób działania i dodatkowe funkcje
Suwmiarka elektroniczna to nowoczesna wersja klasycznego przyrządu pomiarowego. Zamiast tradycyjnej skali noniuszowej czy zegarowej, wykorzystuje moduł elektroniczny i wyświetlacz LCD, co powoduje, że odczyt wyników jest szybki i bezbłędny. Suwmiarki cyfrowe zazwyczaj są dokładniejsze niż modele noniuszowe czy zegarowe. To wygodne rozwiązanie dla profesjonalistów, którzy wykonują dziesiątki pomiarów dziennie.
Budowa suwmiarki elektronicznej nie jest bardzo skomplikowana. Urządzenie składa się z prowadnicy, po której przesuwa się suwak ze szczęką pomiarową, umożliwiającymi mierzenie zarówno wymiarów zewnętrznych, jak i wewnętrznych. W prowadnicy znajduje się również wysuwany pręt służący do pomiaru głębokości. Elektroniczny moduł z wyświetlaczem LCD przetwarza ruch suwaka na wynik pomiaru i od razu pokazuje go w formie cyfrowej.
Dużą zaletą suwmiarek elektronicznych są także dodatkowe funkcje, które podnoszą komfort pracy:
- przełączanie jednostek (mm/cale),
- zapamiętywanie pomiarów,
- funkcję HOLD (zamrożenie wskazania),
- pomiar głębokości,
- możliwość przesyłania danych do komputera przez kabel lub bezprzewodowo.
Jaki typ suwmiarki wybrać w zależności od zastosowania technicznego?
Zanim sięgniesz po konkretny typ suwmiarki, zastanów się najpierw, jak dużej rozdzielczości i dokładności potrzebujesz, w jakich warunkach będziesz wykonywać pomiary oraz jakie komponenty będziesz mierzyć. To pozwoli określić, czy w danym przypadku optymalnym wyborem będzie klasyczna suwmiarka noniuszowa, czy lepiej sprawdzi się model zegarowy lub elektroniczny. Na przykład:
- Do szybkiego sprawdzenia średnicy otworu po wierceniu wystarczy suwmiarka noniuszowa, ponieważ jest niezawodna i prosta w użyciu.
- Jeśli zależy Ci na większej dokładności, np. przy pomiarze wałków lub otworów w trudniejszych warunkach, dobrze sprawdzi się suwmiarka zegarowa, która dzięki tarczy ze wskazówką pozwala szybko odczytać precyzyjny wynik.
- Do pracy wymagającej maksymalnej dokładności i szybkiego przetwarzania danych, np. w produkcji komponentów maszyn precyzyjnych, najlepiej użyć suwmiarki elektronicznej. W takim wypadku wynik pojawia się od razu na wyświetlaczu i można go zapisać lub przesłać do systemu kontroli jakości.
Jak konstrukcja suwmiarki wpływa na kalibrację i wzorcowanie?
Konstrukcja suwmiarki ma kluczowe znaczenie dla jej kalibracji i wzorcowania. Precyzyjne wykonanie prowadnicy, suwaka i szczęk zapewnia powtarzalność pomiarów i minimalizuje ryzyko błędów.
Nawet drobne niedokładności w budowie mogą wpływać na odczyty, dlatego warto zamawiać tego rodzaju narzędzia u sprawdzonych producentów. Przyrządy, które można kupić w blistrze w popularnych dyskontach nie są dobrej jakości, przez co nie zapewniają wymaganej stabilności podczas pracy.
W Faktor współpracujemy z najlepszymi producentami na rynku, aby dostarczać naszym klientom solidne i niezawodne suwmiarki każdego typu.
W kolejnym wpisie na blogu przyjrzymy się technice pomiaru suwmiarką oraz sposobom prawidłowego odczytu wyników.
